به نقل از «فارس»

ارمغان آب خاکستری؛ تهران در مدار توسعه پایدار قرار می گیرد؟

تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۲۶۴۴۲

باشگاه خبرنگاران توانا؛ اسماعیل دهقان: جداسازی آب سیاه و آب خاکستری در طول تصفیه فاضلاب برای اطمینان از تصفیه موثر، بازیابی منابع، حفاظت از آب و کارایی هزینه بسیار مهم است. با شناخت تفاوت‌های این دو نوع آب، می‌توان استراتژی‌های تصفیه مناسبی را اجرا کرد که منجر به مدیریت پایدارتر و سازگار با محیط‌زیست پساب می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چنین جداسازی در طول تصفیه فاضلاب به‌دلایل مختلفی مهم است؛ آب سیاه و آب خاکستری حاوی انواع و سطوح مختلفی از آلاینده‌ها هستند. آب سیاه به فاضلاب توالت‌ها اطلاق می‌شود و حاوی زباله‌های انسانی، عوامل بیماری‌زا و مواد شیمیایی بالقوه مضر است. از سوی دیگر، آب خاکستری از منابعی مانند سینک، دوش و لباس‌شویی منشا می‌گیرد و زباله کمتری دارد و عموما آلودگی کمتری دارد.

با جداسازی این دو نوع آب، امکان فرآیندهای تصفیه کارآمدتر و هدفمند تر فراهم می‌شود. آب سیاه به‌دلیل آلودگی بیشتر، معمولا به فرآیندهای تصفیه گسترده تری از جمله گندزدایی و حذف مواد جامد، پاتوژن‌ها و مواد مغذی نیاز دارد. آب خاکستری که کمتر آلوده‌است، می‌تواند تحت فرآیندهای تصفیه ساده تری قرار گیرد تا ذرات کوچک‌تر، مواد شیمیایی و بوها را حذف کند.

افزون بر این جداسازی آب سیاه و آب خاکستری می‌تواند به بازیابی منابع کمک کند. از آنجایی که آب سیاه حاوی غلظت بیشتری از مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر است، می‌توان آن را به‌طور جداگانه برای استخراج این منابع ارزشمند تصفیه کرد. سپس این مواد مغذی می‌توانند به‌عنوان کود برای کشاورزی یا سایر فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار گیرند و نیاز به کودهای مصنوعی را کاهش دهند و اثرات زیست محیطی را کاهش دهند.

از سوی دیگر جداسازی حجم کلی فاضلاب را که نیاز به تصفیه دارد کاهش می‌دهد. آب خاکستری، پس از فرآیندهای تصفیه ساده، می‌تواند برای مقاصد غیر شرب مانند آبیاری گیاهان، شست شوی توالت، یا کاربردهای صنعتی مجدداً استفاده شود. استفاده دوباره از آب خاکستری باعث کاهش تقاضا برای منابع آب شیرین و حفظ منابع آب می‌شود.

تصفیه آب خاکستری از گذشته تا اکنون

مفهوم تصفیه آب خاکستری را می‌توان به تمدن‌های باستانی که در آن کمبود آب یک مسئله مبرم بود، ردیابی کرد. برای نمونه، در روم باستان، سیستم‌های فاضلاب پیچیده برای جمع‌آوری و استفاده دوباره از آب خاکستری ساخته می‌شدند. کلواکا ماکسیما یک سیستم فاضلاب عظیم نقش مهمی در گردآوری آب خاکستری و هدایت آن برای آبیاری کشاورزی ایفا کرد. به‌طور مشابه در چین باستان شبکه‌های پیچیده‌ای از کانال‌ها و سیستم‌های زهکشی برای بازیافت آب خاکستری برای اهداف کشاورزی ساخته شده‌بودند. این اقدامات اولیه درک جوامع باستانی از اهمیت حفظ منابع آب را نشان‌می‌دهد.

با آغاز صنعتی شدن در قرن ۱۸، شهرنشینی و رشد جمعیت منجر به افزایش مصرف آب و آلودگی شد. در نتیجه نیاز به تصفیه مؤثر آب خاکستری بارز تر شد. در اواسط قرن نوزدهم، ظهور کارخانه‌های تصفیه فاضلاب، نقطه عطف مهمی در تصفیه آب خاکستری بود. این گیاهان از فرآیندهای شیمیایی و بیولوژیکی فیزیکی برای تصفیه آب سیاه و خاکستری قبل از تخلیه آن به بدنه‌های آبی استفاده کردند. اتخاذ سیستم‌های درمانی متمرکز به بهبود سلامت عمومی و کاهش آلودگی محیط‌زیست کمک کرد.

قرن بیستم شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در فناوری‌های تصفیه آب خاکستری بود. در اوایل دهه ۱۹۰۰، معرفی مخازن سپتیک انقلابی در تصفیه فاضلاب خانگی ایجاد کرد. این مخازن زیرزمینی امکان جداسازی جامدات از آب خاکستری را فراهم می‌کردند و بار روی سیستم تصفیه را کاهش می‌دادند. افزون بر این، گسترش بیولوژیکی باعث تجزیه مواد آلی در آب خاکستری شد و کیفیت آن را برای استفاده دوباره بهبود بخشید.

در نیمه دوم قرن بیستم تمرکز به‌سمت سیستم‌های تصفیه آب خاکستری غیرمتمرکز تطور یافت. تالاب‌های ساخته شده به‌عنوان روشی سازگار با محیط‌زیست و مقرون به صرفه برای تصفیه آب خاکستری محبوبیت پیدا کردند. این تالاب‌های مصنوعی فرآیندهای طبیعی را تقلید می‌کنند که از گیاهان و میکروارگانیسم‌ها برای حذف آلاینده‌ها از فاضلاب استفاده می‌کنند. به‌کارگیری تالاب‌های ساخته شده نه‌تنها کارایی تصفیه را بهبود بخشید، بلکه مزایای بیشتری مانند ایجاد زیستگاه و تصفیه آب را نیز به‌همراه داشت.

تاریخچه تصفیه آب خاکستری نشان دهنده تکامل درک بشر و پیشرفت‌های تکنولوژیکی در حفظ و بازیافت منابع آب است. از شیوه‌های ابتدایی تمدن‌های باستان تا توسعه فناوری‌های پیچیده تصفیه تصفیه آب خاکستری راه طولانی را طی کرده است. با افزایش روزافزون کمبود آب جهانی و نیاز روزافزون به راه حل‌های پایدار، تحقیقات و نوآوری بیشتر در این زمینه بسیار مهم است. با اجرای سیستم‌های تصفیه آب خاکستری کارآمد و سازگار با محیط‌زیست، می‌توانیم به تلاش‌های صرفه‌جویی در مصرف آب کمک کرده و آینده‌ای پایدارتر ساخت.

وضعیت تهران در مصرف آب و تصفیه چگونه است؟

روزانه در تهران سه میلیون سیصد هزار میلیون مترمکعب آب مصرف می‌شود که می‌توان از این میزان دومیلیون هشتصد و هفتاد هزار مترمکعب پساب برای مدیریت آب با تصفیه به مصرف ثانوی برگرداند. از سوی دیگر هم اکنون ظرفیت روزانه تصفیه‌خانه‌ها روی‌هم‌رفته استان تهران فقط‌یک میلیون و پانصد هزار متر مکعب است، که نیاز به افزایش ظرفیت دارد.

از آب خاکستری چه می‌دانیم؟

آب خاکستری در مقایسه با آب سیاه کمتر آلوده‌است، زیرا خطرات سلامتی مشابهی ندارد. با این حال، همچنان حاوی مقادیر کمی صابون، مواد شوینده و سایر محصولات پاک کننده است که ممکن است در طول فعالیت‌های خانگی استفاده شده باشد.

این نوع فاضلاب می‌تواند به‌طور بالقوه برای مقاصد غیر شرب مانند آبیاری چشم‌انداز، شست شوی توالت‌ها یا سیستم‌های خنک کننده در صنایع مورد استفاده مجدد قرار گیرد. فرآیندهای تصفیه و فیلتراسیون مناسب معمولاً برای حذف ناخالصی‌ها و اطمینان از کیفیت آب خاکستری قبل از استفاده دوباره استفاده می‌شود.

چرا کارشناسان اصرار به تصفیه آب خاکستری دارند؟

کارشناسان دلایل عدیده‌ای برای تصفیه فاضلاب به‌معنای جداسازی آب خاکستری از آب سیاه ذکر می‌کنند: حفظ آب، حفاظت از محیط‌زیست، صرفه‌جویی در هزینه، توسعه پایدار و انعطاف پذیری از جمله دلایل توجه به تصفیه آب خاکستری است.

آب خاکستری به آبی که به آرامی از فعالیت‌های خانگی مانند لباس‌شویی، ظرفشویی و حمام استفاده می‌شود، اطلاق می‌شود. به‌جای اینکه این آب از زهکشی پایین برود و وارد سیستم فاضلاب شود، می‌توان آن را تصفیه کرد و برای مصارف غیر شرب مانند آبیاری، شست شوی توالت‌ها یا شستن ماشین‌ها دوباره استفاده‌کرد. با تصفیه و بازیافت آب خاکستری، می‌توانیم منابع گران‌بهای آب شیرین را حفظ کرده و فشار وارده بر منابع آب خود را کاهش دهیم.

فاضلاب در صورت عدم تصفیه می‌تواند اثرات مخربی بر محیط‌زیست داشته‌باشد. آب خاکستری حاوی آلاینده‌هایی مانند صابون، مواد شوینده و گریس است که در صورت تخلیه بدون تصفیه می‌تواند آب‌های مجاور را آلوده کند. تصفیه آب خاکستری به حذف این مواد مضر، محافظت از محیط‌زیست و اکوسیستم کمک می‌کند.

تصفیه و استفاده مجدد از آب خاکستری می‌تواند به‌طور قابل توجهی قبض آب را کاهش دهد. با بازیافت آب برای فعالیت‌هایی مانند آبیاری، خانوارها می‌توانند وابستگی خود را به منابع آب شیرین کاهش دهند و مصرف آب آشامیدنی تصفیه شده را کاهش دهند. این می‌تواند منجر به صرفه جویی قابل توجهی در هزینه‌ها در طول زمان شود.

تصفیه آب خاکستری با اصول توسعه پایدار هماهنگ است. استفاده کارآمد از منابع را ترویج می‌کند، تولید زباله را به حداقل می‌رساند و ردپای کربن مرتبط با تصفیه و توزیع آب را کاهش می‌دهد.

به‌طور کلی، تصفیه آب خاکستری برای حفظ آب، حفاظت از محیط‌زیست، صرفه‌جویی در هزینه، انعطاف‌پذیری و توسعه پایدار ضروری است. این یک راهکار عملی برای رسیدگی به چالش‌های روبه‌رشد آبی که امروز و آینده با آن روبه‌رو هستیم ارائه می‌دهد

پیشرفت‌ها در تصفیه آب خاکستری

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های فناوری و رشد آگاهی زیست‌محیطی باعث توسعه روش‌های نوآورانه تصفیه آب خاکستری شده‌است. به‌عنوان مثال بیوراکتورهای غشایی تصفیه بیولوژیکی را با فیلتراسیون غشایی ترکیب می‌کنند تا آب تصفیه شده با کیفیت بالا تولید کنند. فناوری بیوراکتورهای غشایی کارایی فشردگی و توانایی حذف طیف گسترده‌ای از آلاینده‌ها را ارائه می‌دهد و آن را برای کاربردهای مسکونی و تجاری مناسب می‌کند.

سایر فناوری‌های نوظهور شامل فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته و سیستم‌های اسمز معکوس است. فرآیندهای اکسیداسیون از واکنش‌های شیمیایی برای تجزیه آلاینده‌ها استفاده می‌کنند در حالی که سیستم‌های اسمز معکوس از یک غشای نیمه‌تراوا برای حذف جامدات محلول و ناخالصی‌ها از آب خاکستری استفاده می‌کند. این روش‌های پیشرفته تصفیه، تولید آبی را امکان‌پذیر می‌سازد که استانداردهای کیفی سخت‌گیرانه را برآورده می‌کند و می‌توان با خیال راحت از آن برای اهداف مختلف از جمله آبیاری و شست شوی توالت استفاده‌کرد.

کلام آخر

با توجه به ناترازی بارش، مدیریت منابع آب مورد تاکید قرار گرفته است. مصرف آب در کلان‌شهر تهران با توجه به بیشینه جمعیت دغدغه‌ای اساسی است؛ از سویی دیگر مشکلات تولید آب و برداشت از آبخوان‌ها می‌تواند آسیب‌های ثانویه به این جمعیت وارد کند لاجرم برای حفظ اکوسیستم در شهر تهران می‌بایست به‌سمت ایجاد زیر ساخت‌ها از جمله اتصال تمام مشترکین به فاضلاب شهری و افزایش تصفیه‌خانه‌ها دو برابر ظرفیت فعلی است. یکی از نکات مهم این است که در زمان اتصال مشترکین به فاضلاب، جداسازی صورت پذیرد به‌معنای دیگر آب سیاه و آب خاکستری از همان مبنا جدا شود چرا که یکپارچگی فاضلاب در پایان به عدم توفیق در بازچرخانی اساسی آب تصفیه شده منجر خواهد شد. نکته دیگر می‌توان به تشویق دولت نسبت به تصفیه خانه‌های با ابعاد کوچک در ساختمان به‌کمک بازنگری در لوله کشی تاسیسات از طریق نظام مهندسی و شهرداری‌ها اهتمام ورزید که در پایان آنچه از خروجی فاضلاب خارج می‌شود تنها آب سیاه باشد. الزام فرآیند پایداری شهری از برابری تولید و مصرف منابع آبی حکایت دارد چرا که اکوسیستم شهری در مواجه با سازه‌های طبیعی از جمله آب چاره جز سازگاری ندارد تا همچنان که تهدیدها برآمده از کمبود منابع آبی به فرصتی برای پایداری شرایط و توسعه‌ی جامع تبدیل شود.

پایان پیام /

منبع: فارس

کلیدواژه: آب خاکستری توسعه پایدار تهران بزرگ تصفیه آب خاکستری فرآیندهای تصفیه استفاده دوباره آب خاکستری آب خاکستری مانند آبیاری توسعه پایدار تصفیه فاضلاب آلاینده ها صرفه جویی کاهش دهند محیط زیست پیشرفت ها منابع آب مصرف آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۲۶۴۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحویل زمین به آبکاران به شرط آغاز ساخت پیش‌تصفیه

به گزارش قدس خراسان، یکی از موضوعات در دست پیگیری تحریریه قدس خراسان پیگیری موضوع تجمیع و ساخت تصفیه‌خانه برای صنف آبکاران است. نخستین مصاحبه با عنوان «درخواست صنف آبکاران و سماورسازان برای ایجاد تصفیه‌خانه از سال ۹۸ به نتیجه نرسیده است»، در آخرین روزهای بهمن ماه سال گذشته منتشر شد و پس از این تاریخ سه گزارش دیگر در بررسی این مشکل انتشار یافت.

در این مصاحبه، مسئولان صنف آبکاران و سماورسازان عنوان کردند: «با وجود پرداخت هزینه پیش‌پرداخت زمین‌ها در فاز ۴ شهرک صنعتی کلات در سال ۹۸، واگذاری زمین و ایجاد تصفیه‌خانه برای تصفیه فاضلاب حاصل از آبکاری هنوز به سرانجامی نرسیده است».

در پیگیری این موضوع و پس از انتشار گزارش‌ها تلاش شد از شرکت شهرک‌های صنعتی به عنوان سازمان پاسخگو، پاسخ مربوط درباره مسائل صنف آبکاران در انتقال به شهرک صنعتی کلات و حل مشکل تصفیه‌خانه برای این صنف اخذ شود.

الزام واحدهای شهرک صنعتی به رفع آلودگی

مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: نکته نخست این است هر واحد تولیدی باید رفع آلودگی خطوط تولید خود را انجام دهد و یکی از هزینه‌های تولید، رفع آلودگی است و در شهرک‌های صنعتی همه واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ملزم هستند فاضلاب واحد خود را به استاندارد مدنظر شرکت شهرک‌ها برسانند تا به تصفیه‌خانه مرکزی قابل انتقال باشد که در استاندارد مشخص شده به عنوان مثال سی‌اودی و بی‌اودی تحویلی واحدها به ترتیب ۲هزار و هزار است.

جعفر فرشچی طوسی ادامه داد: فاضلاب واحدهای آبکاری خاص است و گاهی حاوی سیانور، کروم ۶ ظرفیتی و سایر فلزات سنگین است و تصفیه‌خانه شهرک صنعتی برای این نوع فاضلاب ساخته نشده و نمی‌توانیم از واحدها فاضلاب حاوی این مواد را تحویل بگیریم. واحد ملزم به رفع این آلودگی است تا بتواند تحویل شبکه داخل شهرک بدهد و آن شبکه، فاضلاب با مشخصات مزبور را به تصفیه‌خانه ایجاد شده می‌برد و تصفیه‌خانه براساس تکلیف محیط زیست میزان آلودگی در سی‌اودی و بی‌اودی را به زیر ۲۰۰و ۱۰۰می‌رساند و سپس به هر جا که مدنظر باشد، انتقال داده می‌شود.

وی افزود: ساماندهی صنوف مزاحم و آلاینده بر عهده شهرداری است و شرکت شهرک‌ها نقشی در آن ندارد و این یک کمک بوده است. تصفیه‌خانه و فضای ما برای صنف آبکاران ایجاد نشده؛ اما برای حل مشکل شهر این تصمیم گرفته شد به دلیل اینکه فاضلاب این صنف خاص است، باید تصمیم خاص هم گرفته شود. تصمیم خاص یعنی در نظر گرفتن تمام جوانب. در جلسات آبکاران متعهد شدند خودشان پیش‌تصفیه بزنند و به سطح استاندارد برسانند و شرکت شهرک‌ها این فاضلاب را تحویل بگیرد و در تصفیه‌خانه مرکزی به طور تکمیلی تصفیه کند. این تصمیم در جلسات مختلف استانداری، ستاد تسهیل، فرمانداری و جلسات مختلف عنوان و مصوب شده و مستندات آن وجود دارد که به امضای نماینده آبکاران رسیده؛ اما این آبکاران هستند که تعلل می‌کنند و دلیل آن مشخص نیست؛ اما باید تأکید کرد تعهدات عوض نمی‌شود و پابرجاست.

فرشچی به آمادگی شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین به صنف آبکاران اشاره کرد و گفت: زمین آماده واگذاری است؛ اما باید پیش‌تصفیه تعیین تکلیف شود. گفته‌ایم به موازات واگذاری زمین‌ها ساخت پیش‌تصفیه هم آغاز شود تا زمانی که ساخت واحدها تمام شد و واحدی خواست شروع به کار کند، با مشکل پیش‌تصفیه فاضلاب مواجه نشویم. اگر واحد آماده شود و پیش‌تصفیه حاضر نباشد، مشکلات بدتری رخ می‌دهد. بنابراین تأکید این است که به موازات واگذاری زمین، سیستم پیش‌تصفیه هم آماده شود.

محل ساخت پیش‌تصفیه مرکزی مشخص است

مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: براساس مصوبه کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان در بهمن و اسفند سال ۹۸ تیمی متشکل از نمایندگان اتحادیه آبکاران، سازمان محیط زیست، اداره کل صمت و شرکت شهرک‌ها به صورت میدانی به بررسی و پایش تعداد آبکاران در سطح شهر پرداختند.

عباس هروی ادامه داد: در این بررسی میدانی از تعداد ۱۶۳ واحد آبکاری اعلام شده، کل واحدها شامل واحدهایی که کارشان فقط آبکاری است و واحدهایی که تنها بخشی از فرایند آبکاری را انجام می‌دهند، به تعداد ۷۶واحد و به مساحت مجموعاً چهار هکتار شناسایی و از این واحدها به صورت مستند عکس و فیلم و نقشه‌برداری جی‌پی‌اس تهیه شد و بقیه واحدهای معرفی شده یا واحدهای آبکاری نبودند یا به عنوان مثال واحد صنعتی بوده که کار تولیدی انجام می‌دادند. 

وی در پاسخ به این پرسش که آیا از آن زمان تاکنون تعداد واحدها افزایش پیدا کرده یا خیر، عنوان کرد: اگر پروانه‌ای داده شده توسط اتحادیه آبکاران بوده؛ اما با توجه به محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌هایی که برای آبکاری وجود دارد، بعید است این اتفاق افتاده باشد.

هروی درباره این پرسش که آیا قرار است پول زمین‌ها پس داده شود، ضمن رد این موضوع گفت: تصمیم کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان مبنی بر ساماندهی آبکاران است و هدف، واحدهای آبکاری بوده و قرار نیست ما یک واحد تولیدی را که در نقطه‌ای از شهر تولید می‌کند، جزو آبکاران به حساب بیاوریم و الزام ایجاد شده برای این ۷۶ واحد بوده و برای این انتقال ۹/۸ هکتار زمین مفید در نظر گرفته شده است.

مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی تشریح کرد: اتحادیه متعهد شده یک تصفیه‌خانه لوکال برای ۷۶واحد صنفی مشخص شده، تهیه کند و فاضلاب استاندارد را تحویل تصفیه‌خانه مرکزی شهرک صنعتی کلات بدهد. در نقشه‌های طراحی شده ۵ هزار متر زمین برای یک پیش‌تصفیه مرکزی در نظر گرفته شده تا همه واحدهای آبکاری فاضلاب خود را به آن نقطه هدایت کنند و پس از رسیدن فاضلاب به استانداردها و ضوابط شهرک‌های صنعتی وارد سیستم تصفیه‌خانه مرکزی شود.

وی خاطرنشان کرد: شاید هر واحد چندان فضایی نداشته باشد تا برای خود تصفیه‌خانه بزند چون جواب نمی‌دهد. برای همین کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان تصمیم گرفته پیش‌تصفیه با خود آبکاران باشد که اتحادیه پیگیر این موضوع بوده است.

هروی با اشاره به پیشینه تجمیع و انتقال آبکاران عنوان کرد: پیش از این (در سال‌ ۸۶) قرار بود شهرداری در شهرک البرز زمین بدهد و این زمین‌ها آماده‌سازی هم شد؛ اما به هر دلیلی این اتفاق نیفتاد و شرکت شهرک‌ها درگیر این موضوع شد. در حال حاضر هم در هیچ یک از مکاتبات انجام شده آبکاران نپذیرفته‌اند پیش‌تصفیه را انجام دهند یعنی زیر بار موضوع نمی‌روند. در جلسات پذیرفته‌اند؛ اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد. 

تکلیف شهرداری بر دوش شرکت‌ شهرک‌های صنعتی

معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی به عنوان یکی از افراد مطلع از موضوع گفت: با توجه به اینکه از ابتدا در تمام این مراحل و جلسات حضور داشته و اطلاعات کامل دارم، باید بگویم به لحاظ قانونی اگر بخواهیم بحث کنیم ساماندهی صنوف بر عهده شهرداری است و قانون‌گذار آن را تکلیف کرده تا این کار انجام شود. به لحاظ همراهی چون شهرداری در مقطعی آبکاران را در جاده کلات متمرکز و زمینی را برای این منظور پیش‌بینی و وجهی هم دریافت کرد و در ادامه نتوانست زیرساخت‌ها را تأمین کند، براساس تصمیم گرفته شده در استانداری برای حل مشکل این وظیفه به شرکت شهرک‌ها واگذار شد به طوری که براساس مصوبه ستاد تسهیل در سال ۹۸ و بدون هماهنگی با شرکت شهرک‌ها بخشی از مبلغ واگذاری زمین‌ها به حساب  شرکت شهرک‌ها واریز شد.

مجید علیخواه ادامه داد: ساخت تصفیه‌خانه عمومی وظیفه شرکت شهرک‌های صنعتی است تا یک فاضلاب استاندارد را تحویل بگیرد و در نهایت آن را تصفیه کند و این برای همه واحدها از جمله نساجی، سلولزی یا سایر واحدها در شرکت شهرک‌های صنعتی یکسان است. وقتی فاضلاب خاص می‌شود، در تکالیف مشخص شده باید خود واحد تولیدکننده فاضلاب، فاضلاب را به حد استانداردی برساند تا تصفیه‌خانه عمومی دچار اختلال نشود. اگر رعایت این موارد صورت نگیرد و فاضلاب خاص وارد تصفیه‌خانه عمومی شود، خروجی آن به عامه مردم آسیب می‌زند و قانون‌گذار این موارد را پیش‌بینی کرده است.

وی افزود: در صفحه ۱۰ ضمایم قراردادی، صنایع خاص مستقر در شهرک‌های صنعتی مشخص شده که در آن آبکاران و ریخته‌گران نیز وجود دارند و جزو صنایع خاص محسوب می‌شوند. در ادامه در همین دستورالعمل آمده که فلزات سنگین این واحدها در فاضلاب خروجی باید صفر باشد. بنابراین واحدها وظیفه خود را از ابتدا می‌دانند و بار کنترل دستگاه‌های پیش‌تصفیه بر عهده خودشان است؛ اما آبکاران می‌گویند چون ما واحدهای ضعیفی هستیم و نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم، دولت به نیابت ما این کار را انجام دهد. واقعیت این است که دولت وظیفه خود را در ساخت تصفیه‌خانه عمومی انجام داده و دوباره هزینه نمی‌کند.

آمادگی برای واگذاری زمین

معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی ضمن اعلام آمادگی کامل شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین‌های مدنظر آبکاران تأکید کرد: زمین‌ها آماده است و در آخرین جلسه در دفتر فرمانداری مشهد در پایان سال گذشته، قرار بر این شد آبکاران تک‌تک به سازمان محیط زیست استان مراجعه کنند و ساخت پیش‌تصفیه را با شرایط و استانداردی که محیط زیست می‌گوید، متعهد شوند و محیط زیست این تعهد را به شرکت شهرک‌های صنعتی در یک مکاتبه اعلام کند تا شرکت شهرک‌ها زمین را به شخص تعهددهنده تحویل بدهد. پس از اتمام عملیات ساخت واحد و در مرحله بهره‌برداری، دوباره سازنده به محیط زیست مراجعه کند و اطلاع دهد که استانداردها و ضوابط را رعایت کرده‌ام و محیط زیست دوباره به شرکت شهرک‌ها نامه بزند که شرکت شهرک‌ها پایانکار ساختمانی و اداره کل صمت پروانه بهره‌برداری بدهد که آبکاران از این موضوع هم طفره می‌روند و در آن جلسه فرماندار هم اعلام کرد که دولت بودجه‌ای برای این موضوع ندارد.

علیخواه با اشاره به جزئیات بیشتر جلسه یاد شده گفت: در آن جلسه قرار شد هر واحد خودش پیش‌تصفیه بزند و فاضلاب استاندارد را به شرکت شهرک‌ها تحویل بدهد یا اینکه خودشان با محیط زیست توافق کنند و یک پیش‌تصفیه که کار همه واحدها را انجام دهد، در سایت پیش‌بینی شده بسازند و از این دو حالت یکی را انتخاب کنند و مشکلی از طرف شرکت شهرک‌های صنعتی وجود ندارد و ما به تعهدات داده شده در دفتر فرمانداری پایبند هستیم.

رئیس اتحادیه صنف آبکاران و سماورسازان مشهد در مصاحبه خود با قدس خراسان گفته است: «تعداد اعضای این صنف ۶۵۰ واحد صنفی است و ۵۰ مجوز در دست اقدام داریم. در زمین‌های مدنظر دو قسمت وجود دارد؛ یک قسمت برای صنایع آبکاری و قسمت دیگر برای صنایع وابسته که در قسمت آبکاری ۱۵۰واحد از ۲۵۰ واحد آبکاری برای ۵هکتار نام‌نویسی کرده‌اند».

در مقایسه این عدد با عدد ۷۶ واحد صنفی تأیید شده در پایش سال ۹۸، اختلاف عمده‌ای دیده می‌شود که خود جای بررسی دارد.

شرکت شهرک‌ها به عنوان سازمانی که ساماندهی آبکاران مشهد بر دوش آن است، این نقطه‌نظر را مطرح می‌کند که براساس وظایفی که دارد، تنها می‌تواند یک فاضلاب استاندارد و مشخص را تحویل بگیرد. صنف آبکاران و سماورسازان هم به دنبال چاره‌جویی برای مشکلات خود است؛ اما آنچه در این مسئله شاید کمتر به آن پرداخته می‌شود و باید بر آن تأکید مضاعف کرد، به خطر افتادن سلامت مردم مشهد است. 

با جست‌وجویی ساده می‌توان از خطرات وجود فلزات سنگین در چرخه محیط زیست آگاه شد. این در حالی است که ساخت و تعیین‌تکلیف تجمیع آبکاران با وجود همه این آگاهی‌ها موضوعی معطل در طول بیش از دو دهه در شهر مشهد است و باید گفت سهم مردم از کشمکش ساخته نشدن تصفیه‌خانه برای آبکاران و سماورسازان، بیماری و آلودگی آب و خاک است. بنابراین باز هم باید پرسید و تأکید کرد در میانه این کشمکش چه کسی ناجی سلامت مردم مشهد خواهد بود؟

خبرنگار: طاهره فجر داودلی

طاهره فجرداودلی